Kobalt

Kobalt elementi, kimyasal sembolü Co ve atom numarası 27 olan özel bir metaldir. 1739 yılında kimyager Georg Brandt tarafından keşfedilen kobalt, yerel bir bakır madeninden elde edilen koyu mavi bir cevherin incelenmesiyle bulunmuştur. Çalışmaları 1739 yılında yayınlanmıştır. Tarihi ise çok daha eskilere dayanır; M.Ö. 1361-1352 yılları arasında hüküm süren Mısır Firavunu Tutankamon’un tabutunda kobaltla renklendirilmiş küçük mavi bir cam obje bulunmuş ve bu tarihten çok daha önce de Çin’de porselen yapımında kullanıldığı bilinmektedir.

Üç yaygın ferromanyetik metal olan demir, nikel ve kobalt arasında, kobalt en yüksek Curie noktasına sahip metaldir. Kobalt, demire eklenerek demirin doygun mıknatıslanmasını artırır ve bu özelliği sayesinde manyetik malzemelerin üretiminde önemli bir rol oynar. Geniş bir alana dağılmış olmasına rağmen, dünya kabuğunun yalnızca %0,001’ini oluşturan nadir bir elementtir. B12 vitamini de %4,3 oranında kobalt içerir ve bilinen tek ağır metal içeren vitamin olarak dikkat çeker.

Kobalt-60 izotopu ise radyoaktif bir izotop olup önemli bir gama ışını kaynağıdır. Bir nükleer reaktörde stabil kobaltın nötron bombardımanına uğramasıyla üretilir. Kobalt-60’tan yayılan gama ışınları, lineer hızlandırıcılarla x-ışınlarına dönüştürülerek kanser tedavisinde kullanılır.

Kobalt, özellikle alaşım formunda kullanıldığında oldukça dayanıklıdır. Bu alaşımlardan biri olan Kobalt-Samaryum (Co5Sm), hafif ve son derece güçlü bir mıknatıs olup demanyetizasyona karşı da oldukça dirençlidir. Manyetik alanının kuvvetli olması sayesinde, bu alaşımdan yapılan mıknatıslar minyatür elektronik cihazlarda, elektrik motorlarında ve içsel zorlamaya dayanıklı sistemlerde tercih edilir.

Tüm bu özellikleriyle kobalt; metalürji, pil teknolojileri, ağır sanayi, biyolojik sistemler ve tıp gibi birçok alanda modern yaşamın önemli bir parçası olmayı başarmıştır.